Đền Hạ Quỳnh Lập là một di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh, tọa lạc bên bờ Cửa Tráp thuộc xóm Đồng Tâm, xã Quỳnh Lập, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An.
Đền Hạ Quỳnh Lập là Đền thờ Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, một vị anh hùng của dân tộc đã có công lớn trong việc tạo dựng và đặt nền móng cho sự phát triển kinh tế, chính trị và văn hóa của xã Quỳnh Lập nói riêng và Xứ Nghệ nói chung. Bên cạnh đó, đền còn phối thờ Tứ vị Thánh Nương và Sát Hải Đại Vương Hoàng Tá Thốn, tạo nên một không gian tâm linh đặc sắc và quý báu.
Lý Nhật Quang (998 - 1057), con trai thứ 8 của vua Lý Thái Tổ (Lý Công Uẩn) và Trinh Minh hoàng hậu Lê Thị, nổi tiếng với tài trí hơn người. Năm 1039, ông được cử vào châu Nghệ An để trông coi việc thu thuế, nơi ông đã thể hiện tài năng và trí tuệ của mình qua việc quản lý sưu thuế một cách công bằng, làm cho cuộc sống của nhân dân nơi đây trở nên ổn định và thịnh vượng 2.
Nhân dân làng Hữu Lập (nay là xã Quỳnh Lập) đã xây dựng Đền Hạ để tưởng nhớ và biểu dương công đức lớn lao của Uy Minh Vương Lý Nhật Quang 1, người đã dành trọn đời mình cho sự phát triển của vùng đất này. Lễ hội Đền Hạ được tổ chức hàng năm là sự kiện văn hóa tâm linh quan trọng, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc cũng như truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" của người dân nơi đây 3.
Qua hàng thế kỷ, Đền Hạ không chỉ giữ gìn giá trị văn hóa, lịch sử mà còn là nơi hội tụ tâm linh của người dân địa phương, góp phần vào việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của người Việt.